Szlak turystyczny - Biała Woda

Biała Woda

Położony na wschód od miejscowości Jaworki rezerwat przyrody Biała Woda to jeden z najpiękniejszych zakątków Pienin. Leży on w dolinie potoku o tej samej nazwie, a jego najważniejszą część stanowi malowniczy Wąwóz Międzyskały. Prowadzi tędy żółty szlak turystyczny łączący Jaworki z Przełęczą Rozdziela. Pokonanie go zajmuje ok. 1.30 godz., natomiast na powrót tą samą drogą poświęcić trzeba ok. 1 godz. Rezerwat został utworzony w celu ochrony unikatowych formacji geologicznych, w tym głównie wapiennych skał z okresu jury i kredy, a także rzadkich gatunków naskalnej roślinności. Zachwycić potrafią też kaskady tworzone przez płynący dnem wąwozu potok. W rejonie dzisiejszego rezerwatu istniała dawniej łemkowska wieś także nosząca nazwę Białej Wody. Po wysiedleniach w roku 1947 została ona niemal całkowicie zniszczona, ale pozostałości po należącej do niej zabudowań można do dziś zobaczyć przy szlaku. 

Przez Międzyszkały na Przełęcz Rozdziela

Wejście do rezerwatu Biała Woda oznaczone zostało przez tablice informacyjne. Po ich minięciu naszym oczom ukaże się pierwsza z tutejszych osobliwości, czyli okazała Czubata Skała. Spoglądając z tego miejsca w kierunku północnym zobaczyć można także unikatową Bazaltową Skałę. Jak sama nazwa wskazuje, ma ona pochodzenie wulkaniczne i powstała prawdopodobnie ok. 110 – 120 mln lat temu w kredzie, kiedy to na powierzchnię wydostała się niewielka ilość magmy. Niewielka, ponieważ Bazaltowa Skała ma zaledwie ok. 3,5 m wysokości i pewnie z tego też powodu odkryto ją i opisano dopiero w roku 1925. Dziś Bazaltowa Skała chroniona jest jako pomnik przyrody. Kilka chwil później znajdziemy się w pobliżu Smolegowej Skały. Na jej stromych ścianach występują 4 gatunki rzadkich w naszym kraju roślin wysokogórskich. Trzy z nich występują w Polsce oprócz rezerwatu Biała Woda wyłącznie w Tatrach. Konietlica alpejska, dębik ośmiopłatkowy i pępawa Jacquina to rośliny reliktowe, które na Smolegowej Skale przetrwały od czasów ostatniego zlodowacenia. 

Kolejną atrakcją rezerwatu jest tworzony przez potok Biała Woda niewielki wodospad. Tuż obok niego odnaleźć można ślady sztolni, w której w XVIII wieku prowadzono prace górnicze. Dalej staniemy przed bardzo charakterystyczną skałą, która w przewodnikach i na mapach występuje pod trzema różnymi nazwami. Za sprawą kształtu nazywana bywa Skałą Sfinks, dzięki swojemu zabarwieniu określana jest mianem Czerwonej Skałki, a ponieważ znajduje się w miejscu, gdzie istniało dawniej osiedle Kornaje, niektórzy nazywają ją Kornajowską Skałą. Na szczęście podobnych problemów nie sprawiają już kolejne skały rezerwatu i co do ich nazw panuje już w źródłach pełna zgoda. Są to leżące u wylotu wąwozu Konowalskie Skały oraz Kociubylska Skała. 

Po opuszczeniu doliny szlak zaczyna wspinać się wśród łąk ku Przełęczy Rozdziela. Na prawo od ścieżki doskonale widoczne są w tym miejscu okazałe Brysztańskie Skałki. Z ich ścianami mierzyli się dawniej miłośnicy wspinaczki, a w skalnych zagłębieniach kryją się dwie jaskinie. Podobnie jak w przypadku Kornajowskiej Skały, także Brysztańskie Skałki wzięły swoją nazwę od nieistniejącego już łemkowskiego osiedla Brysztan, będącego dawniej częścią wsi Biała Woda. Nieco dalej nasza wycieczka dobiegnie końca. Szlak zaprowadzi nas w rejon wspomnianej już Przełęczy Rozdziela do dobrze nam znanej niebieskiej trasy biegnącej głównym grzbietem Małych Pienin. Z tego miejsca możemy powędrować dalej właśnie w tę stronę - na Wysoką, Durbaszkę i dalej do Szczawnicy - lub udać się w kierunku przeciwnym: na szczyt Wielkiego Rogacza w Beskidzie Sądeckim. Można też trzymać się nadal szlaku żółtego i wraz z nim zejść do słowackiej wsi Litmanova. Możliwości dalszych wycieczek są więc po pokonaniu rezerwatu Biała Woda całkiem spore i każdy może wybrać coś dla siebie.