Roślinność Pienin

Niezwykły świat pienińskich roślin  

Specyficzne warunki środowiskowe sprawiły, że na obszarze Pienin wykształciła się unikalna w skali światowej szata roślinna. Jej bogactwo obejmuje m.in. ok. 1100 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi ok. połowy wszystkich gatunków spotykanych na ziemiach polskich. W starszych źródłach możemy też np. odnaleźć informację o tym, że dawniej na terenie Pienin występowała niemal połowa wszystkich gatunków storczyków rosnących w naszym kraju. Pieniny zawdzięczają tę niezwykłą różnorodność m.in. swojej wapiennej budowie oraz temu, że w czwartorzędzie pasmo to uniknęło zlodowacenia. Nie bez znaczenia jest też bliskość Tatr oraz sama wysokość (niezbyt duża) tutejszych szczytów. Dzięki tym unikalnym warunkom Pieniny stały się domem dla dwóch gatunków endemitów (mniszka pienińskiego i pszonaka pienińskiego) oraz dla odmian endemicznych, najczęściej związanych z wapiennym podłożem – są to np. bylica piołun, rozchodnik ostry i chaber barwny. W górach tych występują też gatunki reliktowe: chryzantema Zawadzkiego, dębik ośmiopłatkowy czy jałowiec sawina. Właśnie w Pieninach znajdują się także jedyne w naszym kraju i wysunięte najdalej na północ stanowiska takich rzadkich roślin, jak: wiechlina styryjska i turzyca biała. 

Skalne ogrody 

Chyba najbardziej wyjątkowym elementem roślinności Pienin są murawy naskalne. To właśnie one są siedliskiem dla wspomnianego już mniszka pienińskiego oraz dla chryzantemy Zawadzkiego. Powszechna jest też sesleria skalna, która oprócz Pieni rośnie w Polsce wyłącznie w Tatrach oraz nad Nidą. Rośliny naskalne w niezwykły sposób przystosowały się do trudnych warunków. Posiadają one rozbudowane korzenie, dzięki którym mogą utrzymać się na skalnym podłożu, a ich liście i łodygi przystosowane są do magazynowania wody. Murawy naskalne podlegają ochronie, ich łączna powierzchnia na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego wynosi ok. 60 ha.  

Kraina łąk

Drugim skarbem pienińskiej roślinności są tutejsze łąki. Są one domem dla wielu gatunków roślin kwiatowych i jak mówią statystyki, na 1 metrze kwadratowym łąki potrafi ich rosnąć nawet 40 gatunków, a na 100 metrach aż 70! Najbardziej cenne pod względem przyrodniczym są tzw. umiarkowanie suche łąki pienińskie, które w większej liczbie występują właściwie tylko na obszarze Pienin. Łąki te ukształtowały się w miejscach, gdzie dawniej rosły lasy liściaste, a najbardziej charakterystycznymi gatunkami są dla nich koniczyna pagórkowa i przelot pospolity.  

Pienińska puszcza

Miejscem niezwykłym są również pienińskie lasy. W górach tych nie występuje właściwie roślinne piętro pogórza, w związku z czym zdecydowana większość lasów zalicza się do regla dolnego. Właściwości regla górnego ma natomiast tylko niewielki fragment puszczy świerkowej znajdujący się pod szczytem Wysokiej. W pienińskich lasach dominuje typowa buczyna karpacka z domieszką jodły, wiązu, świerku lub lipy. W głębokich wąwozach i na wapiennym podłożu wykształciła się z kolei tzw. jaworzyna górska, którą oprócz Pienin spotkać można tylko w kilku innych miejscach w Polsce – m.in. w Bieszczadach, Beskidzie Niskim czy Sudetach. Gatunkami typowymi dla tego rodzaju lasu są jawor, jesion i klon, a także buk, wiąz czy jodła. Pieniny Właściwe wyróżniają się natomiast za sprawą ciepłolubnej buczyny, występującej na skalistych szczytach południowych zboczach. Nie można też zapomnieć o słynnych sosnach reliktowych, które znalazły dla siebie miejsce na niedostępnych skalnych półkach. Drzewa te wyróżniają się niewielką wysokością, poskręcanymi konarami i charakterystycznymi koronami. Najbardziej znanym przykładem roślinności tego typu jest znana powszechnie sosna na szczycie Sokolicy.